People-pleasing en hoogsensitiviteit: mijn zoektocht naar balans
Veel hoogsensitieve mensen (HSP’s) kennen het gevoel dat ze zichzelf wegcijferen om anderen tevreden te houden. Je voelt zoveel aan, je merkt stemmingen direct op en je wilt liever geen spanning veroorzaken. Voor je het weet, sta je vooral klaar voor anderen en vergeet je jezelf.
Ik schrijf deze blog omdat ik dit patroon, people-pleasing, maar al te goed herken uit mijn eigen leven.
Wat is people-pleasing?
People-pleasing betekent dat je de neiging hebt om anderen blij te maken, soms ten koste van jezelf. Je zegt vaak “ja”, ook als je eigenlijk “nee” bedoelt. Je vermijdt conflicten en zet de behoeften van anderen boven die van jezelf. Op korte termijn lijkt dat harmonie te brengen, maar op de lange termijn raak je jezelf kwijt.
Voor HSP’s is dit extra herkenbaar: we voelen de emoties van anderen zo sterk dat we bijna automatisch in de rol van vredestichter, helper of zelfs redder stappen.
Mijn eigen ervaring met people-pleasing
Ik herken people-pleasing sterk in mijn eigen leven. Bij mij uitte het zich vaak in fawning: het automatisch pleasen of me aanpassen om maar geen spanning of conflict te veroorzaken.
Als puber probeerde ik er vooral bij te horen, vanuit de angst om weer buitengesloten of gepest te worden, zoals ik op de basisschool had meegemaakt. Dat leidde ertoe dat ik altijd ‘ja’ zei en bijna geen grenzen stelde. Ik liet de behoeften van anderen steeds voorrang krijgen, in de hoop dat ik zelf niet zou opvallen of problemen zou veroorzaken.
Daarbij kwam een groot verantwoordelijkheidsgevoel: ik voelde me vaak verantwoordelijk voor het geluk van anderen. Achteraf zie ik hoe zwaar dat was om te dragen, en hoe weinig ruimte er daardoor overbleef voor mijn eigen wensen en gevoelens.
Herken de signalen
Uit een zelftest over people-pleasing kwamen voor mij veel herkenbare punten naar voren. Misschien herken jij ze ook:
Je vindt het lastig om nee te zeggen, ook op kleine verzoeken.
Je voelt je schuldig als je voor jezelf kiest.
Je zoekt voortdurend bevestiging en goedkeuring van anderen.
Je hebt moeite om kritiek te verdragen.
Je wilt conflicten koste wat kost vermijden.
Je voelt je verantwoordelijk voor de emoties van anderen.
Je stelt je eigen behoeften uit om anderen gelukkig te maken.
Hoe meer van dit soort signalen je herkent, hoe groter de kans dat people-pleasing een patroon in jouw leven is.
Waar komt het vandaan?
People-pleasing ontstaat niet zomaar. Vaak zijn er ervaringen of dynamieken uit je jeugd die dit gedrag in gang hebben gezet:
Vroege ervaringen zoals pesten of buitensluiting.
Opvoeding waarin goed gedrag werd beloond met lof, en je leerde dat jouw waarde lag in behulpzaam of lief zijn.
Gezinsdynamiek waarin je gevoelens weinig ruimte kregen of conflicten liever vermeden werden.
Groepsdruk: het gevoel dat je je moest aanpassen om erbij te horen.
Hoogsensitiviteit zelf: doordat je emoties en spanningen zo sterk voelt, pas je je sneller aan om de harmonie te bewaren.
Dit alles kan leiden tot de overtuiging dat jouw waarde afhangt van de goedkeuring van anderen.
Triggers herkennen
Een belangrijke stap is leren herkennen wanneer je in het people-pleasing patroon schiet. Vaak gebeurt dat automatisch, zonder dat je het doorhebt. Denk bijvoorbeeld aan:
Iemand die je teleurgesteld aankijkt → je zegt toch maar ja.
Een conflict dat dreigt → je slikt je mening in.
Een vriend(in) die hulp vraagt terwijl je zelf uitgeput bent → je zegt toch: “Natuurlijk, ik help je.”
Door deze momenten op te schrijven, leer je jouw eigen triggers beter kennen.
Zelfrespect boven goedkeuring
Wat mij erg hielp, was het besef dat zelfrespect belangrijker is dan de goedkeuring van anderen. Ik begon mezelf vragen te stellen zoals:
Kies ik nu voor mezelf of voor de goedkeuring van de ander?
Wat heb ík eigenlijk nodig in deze situatie?
Wat zou er gebeuren als ik een keer nee zeg?
Dat klinkt simpel, maar voor iemand die altijd heeft geploegd om aardig gevonden te worden, voelt dit als een enorme omschakeling.
Wat helpt om te veranderen?
Hier zijn stappen die mij en veel van mijn cliënten hebben geholpen:
Sta stil bij je triggers. Schrijf op in welke situaties je automatisch ja zegt of je aanpast.
Oefen met kleine ‘nee’s’. Begin in veilige situaties, bijvoorbeeld: “Dank je voor de uitnodiging, maar ik sla deze keer over.”
Zet je eigen behoeften op papier. Hoe duidelijker je weet wat jij nodig hebt, hoe makkelijker je grenzen kunt stellen.
Zoek steun. Deel je ervaringen met iemand die je vertrouwt of werk met een coach/therapeut.
Vier kleine successen. Elke keer dat je een grens stelt of voor jezelf kiest, is een stap vooruit.
Tot slot
People-pleasing laat zien dat je zorgzaam bent, dat je harmonie belangrijk vindt en dat je oog hebt voor anderen. Maar er is een verschil tussen vriendelijk zijn en jezelf wegcijferen.
Voor mij was het een proces van bewustwording: leren dat mijn gevoelens en behoeften er óók toe doen. En dat grenzen stellen niet betekent dat ik minder lief of behulpzaam ben, maar juist dat ik ook goed zorg voor mezelf.
Misschien herken jij jezelf hierin. Weet dan: je bent niet alleen. Stap voor stap kun je leren om naast anderen óók jezelf een plek te geven.